Camerabewaking op het werk: wat zijn je rechten?

Camerabewaking op het werk: wat zijn  je rechten?

Tegenwoordig zijn bewakingscamera’s alomtegenwoordig: op openbare plaatsen, op de weg, in winkels, banken, enz. We zien almaar vaker dat werkgevers dergelijke controlesystemen ook op de werkvloer installeren. Ze moeten echter rekening houden met de privacy van de werknemers en een aantal regels in acht nemen. Hierna maken we even een stand van zaken op.

Mag je werkgever camera’s installeren op je werkplaats?

Je werkgever mag niet zomaar camera’s installeren op je werkplaats. Als hij beslist om er te plaatsen, moet hij bepaalde regels naleven. Die staan omschreven in de collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) nr. 68 over de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de werknemers, specifiek rond het thema van de camerabewaking op de werkplaats.
Je werkgever kan enkel een camerabewakingssysteem installeren als hij een van de volgende vier finaliteiten of doelen nastreeft:

•De gezondheid en veiligheid van de werknemers en derden : In dit geval mag de camera gericht zijn op de mechanismen voor de bescherming van de gezondheid of de veiligheid, maar niet op de werknemers zelf. Momenten van zwakheid van de werknemers mogen onder geen beding worden bespied of bijgehouden.

•De bescherming van de goederen van het bedrijf : En dus énkel de goederen van het bedrijf. Dus niet de goederen die niet tot het bedrijf behoren: daarbij horen goederen van derden of van werknemers.

•De controle op het productieproces (dit kan zowel op de machines als op de werknemers slaan)

Indien de controle betrekking heeft op de machines, is het de bedoeling om de goede werking ervan te controleren.
Indien de controle betrekking heeft op de werknemers, is het de bedoeling om de arbeidsorganisatie te evalueren en te verbeteren. Het mag niet de bedoeling zijn om de werknemer te bewaken (om ze te bestraffen) of om de individuele productiviteit van elke werknemer te evalueren.

•De controle op het werk van de werknemer : In dit geval mogen de beslissingen of evaluaties van de werkgever niet uitsluitend gebaseerd zijn op de gegevens die via camerabewaking zijn verzameld.

De werkgever moet eveneens een proportionaliteitsprincipe naleven. Dit betekent dat de camerabewaking afgestemd moet zijn op de aangegeven finaliteit (uit de vier bovenstaande), dat ze ter zake dienend en niet overmatig of overdreven mag zijn. Met andere woorden, de werkgever moet de middelen gebruiken die het minst binnendringen in de privacy van de werknemers.

Deze punten moeten duidelijk en uitdrukkelijk door de werkgever worden omschreven.

Op te merken valt ook dat de camerabewaking ‘op afstand’ moet gebeuren. De plaats waar bewaking kan plaatsvinden is de werkplaats. De werkgever mag bijvoorbeeld niet beslissen om camera’s te installeren bij de werknemer thuis, ook al doet die aan telewerk.
Evenmin mogen er camera’s worden geïnstalleerd op plaatsen binnen het bedrijf waar de werknemer geen arbeidsprestaties verricht: het sanitair, de refter, de kleedruimtes, enz…

Mag camerabewaking permanent zijn?

De bewaking mag slechts permanent of tijdelijk zijn als ze bestemd is om de veiligheid van de werknemers te waarborgen, de goederen in het bedrijf te beschermen en het productieproces te controleren dat enkel op de machines betrekking heeft.

De werknemers en hun vertegenwoordigers moeten op voorhand informatie ontvangen over de finaliteit, de inhoud en het gebruik van camerabewaking. De voorafgaande raadpleging is verplicht als de bewaking gevolgen kan hebben op het privéleven van de werknemers.

Wat zijn de plichten van je werkgever?

De werkgever die camerabewaking wenst in te voeren dient de ondernemingsraad hierover in te lichten, niet enkel alvorens de camera’s worden geïnstalleerd maar ook op het ogenblik waarop het systeem opstart.
Hij is verplicht informatie te verschaffen over alle aspecten van de bewaking (redenen, tijdelijk of permanent karakter, tijdstip van de controle, plaats waar de camera’s geïnstalleerd zullen worden, bewaring van de beelden, …).
 Als er geen OR is, moet deze informatie worden verschaft aan het CPBW, zo niet aan de syndicale afvaardiging, zo niet aan de werknemers. Ook voor kleine bedrijven dus!
Bovendien moet de werkgever die de arbeid van zijn werknemers via camerabewaking wenst te controleren (vierde finaliteit) de precieze manier en afspraken over die bewaking in het arbeidsreglement opnemen.
Het gaat in dat geval dus over een wijziging van het arbeidsreglement: de procedure daartoe moet gevolgd worden.
De werkgever moet regelmatig de gebruikte bewakingsmethodes evalueren en herzien in functie van de technologische evoluties, dit om de weerslag op het privéleven zo veel mogelijk te beperken.

Mag mijn werkgever de opgenomen beelden gebruiken?

De verzamelde gegevens moeten te goeder trouw behandeld worden, moeten wettelijk verkregen zijn en mogen geen illegale discriminatie tot gevolg hebben.
De beelden mogen niet worden gebruikt voor andere finaliteiten of redenen dan die waarvoor de camerabewaking werd geïnstalleerd.
Als je als werknemer die beelden wenst te raadplegen, heb je het recht om je te laten bijstaan door je syndicaal afgevaardigde.
De wet laat de werknemer immers toe om kennis te nemen van de persoonsgegevens die hem betreffen. Je kan dus de rechtzetting, de schrapping of het niet-gebruik van deze gegevens te eisen (als deze gegevens opgeslagen of bewaard werden).
De wet bepaalt eveneens dat het verplicht is om een verantwoordelijke voor de behandeling van de gegevens aan te duiden.
Die persoon zal zowat alle wettelijke verplichtingen moeten nakomen om de bescherming van de persoonsgegevens te waarborgen.

Mag je werkgever je stiekem filmen?
Geheime camerabewaking is slechts toegestaan als er ernstige aanwijzingen bestaan dat er strafbare feiten zijn gepleegd.
In dat geval moet de werkgever de principes van het strafrecht en van de strafrechtelijke procedure naleven, wat inhoudt dat zo’n geheime bewaking slechts kan worden georganiseerd mits toestemming en onder het toezicht van het Openbaar Ministerie.