Loonnorm en modernisering van het arbeidsrecht : Stand van zaken

Stand van zaken over de loonnorm:
Algemeen
Regering neemt tijdens begrotingsconclaaf 2013 aantal beslissingen m.b.t. loonnorm (= de marge
die bepaalt hoeveel ruimte er de komende  2  jaar is voor loonstijging):      
- Nulmarge voor 2013/2014
- Hervorming wet 1996: bepaling van de loonnorm door de loonevolutie uit het verleden mee in
  rekening te nemen                                                                                                                                   -
- Opslorpen loonhandicap met onze buurlanden (o.a. te wijten aan de strenge loonmatigingspolitiek in Duitsland!):  maatregelen om de loonkloof sinds 1996 weg te werken tijdens de periode van volgende 3 IPA’s d.w.z. tegen 2018
Loonbevriezing 2013/2014
Regering gaf aan vakbonden en werkgevers opdracht bij IPA-onderhandelingen 2013-2014 een volledige loonblokkering te voorzien                                                                                                                 -
- Vakbonden en werkgevers bereiken hierover geen akkoord zelfs niet via bemiddeling van de
   regering
- Regering keurt daarop ontwerp van KB goed dat loonnorm voor 2013-2014 vastlegt (Ministerraad
  van 29 maart 2013)
- Maximummarge in 2013 en 2014 wordt vastgelegd op 0%
- Indexeringen en baremieke verhogingen zijn wettelijk gewaarborgd
- Een aantal elementen tellen niet mee: CAO nr. 90, verhogingen van het minimumloon en de
  bijdragen voor de aanvullende pensioenen met solidariteitsluik
- Nog geen antwoord van de regering op vraag vanuit drie vakbonden over welke elementen precies
   in rekening genomen worden voor berekening van de norm -> belangrijk voor
   sectoronderhandelingen!
- concreet: loonkost voor de werkgever op 31 december 2014 mag niet gestegen zijn ten opzichte
   van 31 december 2012, indexaties, baremieke verhogingen en enkele andere uitgesloten voordelen
   buiten beschouwing gelaten
Verstrenging wet op loonnorm
Wat ligt op tafel?
- Voorontwerp van wet tot aanpassing van de wet op de loonnorm
- Na goedkeuring door de Ministerraad, zou het ontwerp voor formeel advies nog aan de Raad van
   State + aan de CRB moeten worden overgemaakt
- Nadien moet het nog worden voorgelegd aan het parlement
Ook rekening houden met het verleden …
- Marge wordt nu vastgesteld door de prognoses voor de komende 2 jaren met drie van onze
   buurlanden te vergelijken
- Voorstel?Regering wil ook de reële Belgische loonevolutie van de afgelopen 2 jaren spiegelen aan
   die van de buurlanden
- Als de loonkloof de laatste 2 jaar gestegen is ->  stijging zal afgetrokken worden van de potentiële
   marge; een bepaalde afwijking (1%) in de loonkloof is wel aanvaardbaar
- Rekening houden met overschrijdingen uit het verleden dreigt tot een langdurig beleid van
   loonmatiging te leiden en zelfs aanleiding te geven tot geen marge!!
  (zeker in combinatie met de maatregel van de regering om de loonhandicap sinds 1996 tegen 2018
   weg te werken)
Jaarlijkse en dwingende norm
- Marge zal per jaar worden vastgesteld(die verder om de twee jaar bepaald wordt)
- Norm wordt bindend, zowel wat de CAO’s als wat de individuele overeenkomsten betreft
- Gevolg: afschaffing onderhandelingsvrijheid op sectoraal niveau +  versterkte controle tot op het
  niveau van de individuele overeenkomst!
Garantie indexering en baremieke evoluties
- Epliciete garantie van de indexering en van de baremieke evoluties  -> waarborg tegen een
  negatieve loonnorm
- Maar onduidelijkheid of indexering gegarandeerd is wanneer deze hoger is dan de (nominale)
  loonnorm!
Wat valt binnen en buiten de loonnorm?
- Een aantal elementen vallen niet onder de loonnorm:
- bijv. het GMMI + minimumlonen voor jongeren, baremieke verhogingen, opzegvergoedingen, niet-
  concurrentiebedingen, premies sluitingsfonds, brugpensioentoeslagen, CAO nr. 90,…
- Koning kan de lijst uitbreiden -> regering spreekt bijv. van variabele vergoedingen en van overuren
  en overloon!
- De definitie van “vergoeding” is voortaan de definitie die de RSZ hanteert. Gevolg: CAO 90, de
  vakbondspremie, geschenken bij huwelijk… vallen buiten de loonnorm
- Worden expliciet opgenomen in de loonnorm: maaltijdcheques, sport- en cultuurcheques en
   ecocheques,  bijdrage op bedrijfsvoertuigen, voordelen toegekend door FBZ
   nadruk ligt dus op:
- De aspecten van variabele vergoeding , overuren (= druk op de arbeidsvoorwaarden)
- flexibiliteit, met inbegrip van de loonflexibiliteit: individualisering van de vergoeding op grond van
  te halen doelstellingen en talrijke voordelen die zijn vrijgesteld van RSZ-bijdragen = werkgeversvisie
Correcties bij overschrijding van de marge
- Voorstel regering?  in het IPA zal een correctiemechanisme (in geval van overschrijding) moeten
  worden voorzien, dat bindend zal worden verklaard per KB…indien dergelijk mechanisme niet of
  onvoldoende bestaat, zal de maatregel worden genomen per KB door de regering
- Vermindering van de autonomie van de sociale partners in vgl met de huidige wet +  tast de
  onderhandelingspositie van de vakbonden aan
“Competiviteitsbonus” voor werkgevers
- voor de werkgevers die de marge respecteren, wordt een nieuwe lastenverlaging voorzien:
  “competitiviteitsbonus”
= een aanvulling bij het basisbedrag van de structurele vermindering die de werkgevers kunnen
   krijgen
Wat wanneer de loonnorm niet wordt nageleefd?
- Toepassing van het Sociaal Strafwetboek
- Nietigheid van de CAO’s (en van de individuele overeenkomsten) die strijdig zijn met de wet
- De bewuste CAO’s worden niet bindend verklaardtoepassing correctiemechanisme
- Deze sancties zijn buiten verhouding + hebben grote impact op ons sociaal overlegmodel! 
Onze kritiekpunten:
- Geen voorafgaand overleg over het voorontwerp van wet
- Sociaal loonoverleg (interprofessioneel en sectoraal) worden in een eng keurslijf geduwd
- Institutionalisering van loondumping… een ongezond beleid dat door een van de drie refertelanden
  gevoerd wordt zou sowieso gevolgen hebben, zonder enige mogelijkheid tot correctie
- Vermindering autonomie van de sociale partners in vgl met huidige wet (zeker wat betreft de
  correctiemechanismen) + aantasting van onderhandelingspositie van vakbonden.
- Dreigt aan te zetten tot meer flexibiliteit  (cf. mogelijkheid om de overuren en het overloon uit de
  norm te lichten) + legt nadruk op variabele vergoedingen
- Geen bredere aanpak van de structurele competiviteit: quid met opleiding, innovatie, … ->
  verantwoordelijkheid/responsabilisering van werkgevers.
- Niets voorzien m.b.t. de goedkeuring van een maatregel tot matiging voor de andere
  inkomenscategorieën dan de werknemers/gerechtigden op sociale uitkeringen (bijv. inkomens van
  de vrije beroepen, de dividenden, de huurprijzen,…

Stand van zaken over de modernisering van het arbeidsrecht
Algemeen
- Wetsontwerpen + KB’s rond modernisering arbeidsrecht goedgekeurd op ministerraad van 29
  maart 2013:
- Uitbetalen van bijkomende uren
- Verhoging interne grenzen voor bijkomende uren
- Automatische aanpassing van het arbeidsreglement aan flexibiliteits-cao’s
- Inwerkingtreding???
- Voor andere onderdelen (deeltijdarbeid en glijdende werktijden): NAR moet voortouw nemen
Welke wijzigingen?
- Annualisering (= de arbeidstijd op jaarbasis berekenen)
- Vereenvoudiging procedure: het arbeidsreglement wordt automatisch aangepast aan de sectorale
  of ondernemingscao die de annualisering invoert.
- Bestaande, andersluidende akkoorden, blijven wel gehandhaafd
  Recup bij overschrijdingen van de arbeidsduur en keuze tussen cash/recup
- Grens voor het toekennen van inhaalrust bij overschrijdingen van de arbeidsduurgrenzen: de 65
  uren (nu) wordt automatisch verhoogd tot:
- 78 uur voor een periode van een trimester;
- 91 uur voor een periode van een jaar (maar max. 78 uren tijdens 1ste drie maanden)
- Grens voor  keuze tussen recup of cash : idem als voor recup bij overschrijding arbeidsduur>
  automatische optrekking tot 78 (trimester)/91 uur (per jaar)
- Nieuwe wettelijke grenzen van 78/91 uur kunnen worden opgetrokken tot 130 uur mits een
  vereenvoudigde onderhandelingsprocedure:
- Sectoren krijgen tot 1 november 2013 (unaniem verlengbaar) de kans om daarover afspraken te
  maken -> daarna kan men ook op ondernemingsniveau onderhandelen
- Optrekking grenzen boven de 130 uren tot max. 143 uren mits sectoraal akkoord  (kan het initiatief
  overlaten aan ondernemingen)